my
بازار رنگ و رزین ایران نیز مانند اغلب صنایع دیگر در ۱۲ سال تحریم ها با محدودیت های متعددی در مراودات علمی و فنی با بازار جهانی مواجه بوده و لذا بشدت از گردونه پیشرفت های تکنولوژیک روز دنیا دور مانده است . ولی این روند با بازگشایی بازار کشور در دوران پسابرجام تغییر شکل خواهد داد و ورود رقبای خارجی به داخل کشور از یک سو و ورود کالا و محصولات ایرانی به بازارهای جهانی موجب می گردد تا صنایع کشورمان مجبور به رقابت با رقبای بین المللی و با استانداردهای روز دنیا باشند .
ولی پیش از اینکه رقبای خارجی با عرضه محصولاتشان عرصه را بر صنایع ایران تنگ کنند لازم است تا جایگاه صنایع رنگ و رزین آب پایه ساختمانی و صنعتی در ایران و جهان شناسایی و معرفی گردد . لذا بر آن شدم تا با استفاده از منابع اطلاعاتی و آماری موجود , نسبت به شناسایی زمینه های فعالیت صنایع رنگ و رزین در ایران و جهان اقدام کنم . به امید روزی که استراتژی توسعه صنایع رنگ و رزین ایران بطور کامل تدوین گردد تا علاوه بر سرمایه گذاران صنعت رنگ و رزین , دانشگاه ها و مراکز پژوهشی کشور نیز در تعیین اهداف آموزشی و پژوهشی خود بتوانند از جهت گیری صنعت رنگ کمک گیرند .
الف ) وضعیت کنونی بازار جهانی رنگ و پوشش های آب پایه صنعتی و ساختمانی
۱- در تمام گزارشات بین المللی از ۱۰ شرکت برتر رنگسازی دنیا و نیز گزارشات ۸۰ شرکت برتر رنگسازی دنیا و حتی گزارشات بازار کشورها و مناطق مختلف از آمریکا و اروپا تا چین و آسیا می توان مشاهده نمود , حرکت عمومی صنایع رنگ جهان به سمت توسعه رنگ و پوشش های ” دوستدار محیط زیست و محصولات سبز ” است که نتیجه این رویکرد ” توسعه رنگ های پرجامد و فاقد حلال آلی , رنگ های پودری و رنگ های آب پایه ” است .
۲- شک نیست که محدودیت های ساختاری و فنی تولید و اجرا و مصرف رنگ های پرجامد و پودری موجب کندی رشد این پوشش ها شده و توجه جهانی به رنگ های آب پایه به دلیل سهولت تولید و اجرا و مصرف دوچندان گردیده است .
۳- به تحقیق این روند از اواسط دهه ۷۰ میلادی و پس از بحران نفتی ۱۹۷۳ ابتدا در رنگ های ساختمانی با رشدهای تصاعدی مواجه شده و از دهه ۱۹۹۰ میلادی به رنگ های صنعتی و اتومبیلی تسری یافته است .
۴- در بسیاری از کشورهای توسعه یافته سالهاست که موضوع آب پایه کردن رنگ و پوشش های ساختمانی حلال پایه بسته شده و تقریباً جز معدودی رنگ و پوشش های ضدخوردگی فلزات و لاک های چوب و … دیگر رنگ حلال پایه ای برای سطوح مینرالی ساختمانی وجود ندارد و همه محصولات آب پایه شده اند ولی در ایران همچنان حدود ۳۰ درصد رنگ های ساختمانی – یعنی حدود ۱۰۰ هزار تن – حلال پایه مانده اند که تا ۵ سال آینده به شدت تنزل خواهند یافت و جای خود را به رقبای آب پایه می دهند .( پیوست ۱ )
۵- در اروپا از مجموع پوشش های صنعتی و ساختمانی که بیش از ۱۰ میلیون تن است بالغ بر ۵۹ درصد تا سال ۲۰۱۴ آب پایه شده اند .( پیوست ۲ )
۶- در حالی که سهم جهانی رنگ های ساختمانی در جهان حدود ۵۰درصد کل تولید جهانی با وزنی حدود ۲۰ تا ۲۱ میلیون تن است , نسبت رنگ های آب پایه آن نیز از مرز ۷۵درصد با وزن ۱۵ میلیون تن گذشته است . این در حالی است که سهم رنگ های آب پایه ساختمانی در اروپا و آمریکا و بسیاری کشورهای درحال توسعه از جمله ترکیه حتی از ۹۰ درصد هم فراتر رفته است .
۷- در بخش رنگ های صنعتی شامل صنعتی , حمل و نقل , بسته بندی تنها حدود ۲۰ درصد به آب پایه ها تعلق پیدا کرده است که عددی در حدود ۴ میلیون تن برآورد می شود که بخش اعظم آن نیز در پوششهای خودرویی مصرف می شود .
۸- در مجموع در آمار جهانی از کل تولید سالیانه که بیش از ۴۱ میلیون تن برآورد شده , سهم آب پایه ها از حدود ۴۷ درصد یعنی بالغ بر ۱۹.۵ میلیون تن فراتر رفته است .( جدول ۱ )
۹- لازم به ذکرست که همچنان بالاترین” نرخ رشد” در پوشش های ساختمانی و صنعتی مربوط به آب پایه های اکریلیک هستند .
۱۰- رنگ های اتومبیلی و صنعتی که تا ۱۵ سال قبل در انحصار پوشش های حلال پایه بودند , به سرعت مسیر آب پایه شدن را می پیمایند . بگونه ای که در تمام گزارشات موجود در جهان از ۲۰۱۰ به بعد این تغییر رویکرد جزو اولویت های شرکت ها قرار گرفته است . امروزه بزرگترین شرکت های خودروساز دنیا از جمله بنز , بی ام و , اوپل , فورد و چند شرکت دیگر تمام رنگ خودرویی از آستر تا رویه ضدخش نهایی پلی یورتانی خود را از محصولات آب پایه استفاده میکنند .
۱۱- جهت گیری رنگ های صنعتی نیز شرایط مشابه اتومبیلی است . بگونه ای که در بسیاری از پوشش های ضدخوردگی , پوشش های کف صنعتی و ساختمانی , رنگ های چوب اعم از دکوراتیو , مبلمان و پارکت , انواع عایق های الاستیک رطوبتی , صوتی , حرارتی ( مانند عایق الاستیک عرشه کشتی ) تا رنگ های ضد حریق و استخری تا پوشش های تخصصی مانند رنگ های کوره ای , لاک روی الکترو موتورهای کوچک تا صنعتی بزرگ و درزگیرهای گوناگون اتومبیلی , صنعتی و ساختمانی به سمت آب پایه شدن رفته اند .
۱۲- بنا به گزارشات جهانی پوشش های ضدخوردگی و نیز گزارش وضعیت بازار کشور چین , همچنان بزرگترین سهم بازار از آن اپوکسی هاست ولی بالاترین نرخ رشد پوشش ها مربوط به اکریلیک های آب پایه است . در مجموع تقاضای جهانی از پوشش های حلال پایه متداول به محصولات جدید و بادوام تر و خصوصاً به سمت محصولات دوستدار محیط زیست و سبز و لاجرم فاقد حلال و یا آب پایه اپوکسی , پلی یورتان , اکریلیک و هیبریدهای یورتان-اکریلیک تغییر جهت است .
۱۳- ذکر این نکته ضروریست که تولیدکنندگان الکتروموتورهای صنعتی برای صادرات محصولاتشان موظف به حذف لاک های حلال پایه قدیمی و جایگزینی آن با لاک آب پایه شده اند .
متن کامل مقاله را می توانید از طریق لینک زیر دریافت نمایید.