برای آشنایی اجمالی با سلولز، اینجا کلیک کنید!
سلولز یکی از انواع مختلف پلیمرهایی است که در طبیعت یافت میشود. چوب، کاغذ، و پارچهی نخی همگی حاوی سلولز هستند. سلولز یک لیف بسیار خوب میباشد. چوب، پارچهی نخی، و طناب تهیه شده از کنف تماماً از سلولز لیفی ساخته شدهاند. سلولز از واحدهای تکراری مونومر گلوکز تشکیل شده است. این همان گلوکزی است که برای ادامهی حیات در سوخت و ساز و متابولیسم بدن مصرف میشود، ولی شما نمیتوانید آن را به شکل سلولز هضم کنید. سلولز را یک پلیساکارید نیز مینامند، چراکه از مونومر شکر ساخته شده است.
حال، نگاهی به گلوکز در حالت سه بعدی بیاندازید!
سلولز در داستان پلیمرها جای مهمی دارد، چراکه از آن برای تولید برخی از نخستین پلیمرهای مصنوعی، مثل نیتراتسلولز، استات سلولز، و رایون استفاده شده است. اگر میخواهید در این باره بیشتر بدانید، اینجا کلیک کنید.
موی تمیز
مشتق دیگری از سلولز، هیدروکسیاتیلسلولز میباشد. این ماده با سلولز معمولی از این جهت متفاوت است که برخی یا تمام گروههای هیدروکسیل در واحد تکراری گلوکز (که با رنگ قرمز نشان داده شده اند) با گروههای هیدروکسیاتیلاتر (که با رنگ آبی نشان داده شده اند) جایگزین شدهاند.
این گروههای هیدروکسی اتیل مانع از این میشوند که پلیمر بتواند بلورینه شود. پس چون هیدروکسیاتیلسلولز نمیتواند متبلور شود، این ماده در آب محلول است و علاوه بر اینکه یک ملین قوی است و برای غلیظ کردن شامپوها نیز به کار میرود. ضمناً این ماده موجب میشود که صابون موجود در شامپو کمتر کفآلود باشد، و با تشکیل کلوییدهایی در اطراف ذرهی کثیفی، به شامپو کمک میکند تا بهتر تمیز کند.
معمولاً ذرات کثیفی در آب نامحلول هستند. ولی یک زنجیری هیدروکسیاتیلسلولز (خطوط آبی رنگ) میتواند خودش را حول یک ذرهی کثیفی (دایرهی قرمز رنگ) بپیچاند. این توده را می توان به عنوان یک کیک میان وعده فرض کرد که در آن زنجیری پلیمری، خود کیک، و ذرهی کثیفی مواد خامهای داخل آن است. این کیک، در آب محلول است. پس وقتی هیدروکسیاتیلسلولز به این شکل دور ذره کثیفی میپیچد و آن را میپوشاند و پنهان میکند، آب را برای پذیرش ذرهی کثیفی فریب میدهد. با این روش، کثیفی به جای رسوب مجدد بر روی موی شما، به همراه زنجیر حرکت می کند و شسته می شود.
از پلیساکارید دیگری دیدن کنید
پلیساکاریدی که بسیار به سلولز شبیه است، نشاسته است. برای اینکه بفهمید سلولز و نشاسته چه تفاوتهایی دارند، اینجا کلیک کنید..
برخی دیگر از پلیمرهایی که به عنوان الیاف مصرف میشوند، شامل موارد ذیل است:
پلیاتیلن
پلیپروپیلن
نایلون
پلیاستر
کولار و نومِکس
پلیآکریلونیتریل
ها